Fesih bildirimi nedir?
İşçi veya işverenin, iş sözleşmesini sona erdirmeye yönelik olan irade beyanlarını diğer tarafa bildirmesine fesih bildirimi denir. Fesih bildiriminde bunularak iş sözleşmesinin sona erdirilmesi amaçlanmakta ve var olan hukuki durum bozulmaktadır. Bu sebeple fesih bildirim hakkı, bozucu yenilik doğuran bir haktır.
İş hukukunda, fesih bildirim hakkı iki farklı şekilde kullanılabilir. Birincisi süreli fesih bildirimi ikincisi ise derhal fesih bildirimidir. Bu yazımızda işçi yahut işveren tarafından kullanılan süreli fesih bildirimini yani 4857 sayılı İş Kanunu md.17 kapsamında ihbar süreleri ve tazminatı konusunu inceleyeceğiz.
Süreli fesih bildirimi nedir?
Belirsiz süreli iş sözleşmelerinin belirtilen süreden sonra sona ermesi irade beyanını taşıyan fesih bildirimine, süreli fesih bildirimi denir (İş Kanunu md.17/1). Süreli fesih bildirimi, işçi tarafından yapılabileceği gibi işveren tarafından da yapılabilir.
Süreli fesih bildiriminde, süreler nasıl belirlenir?
İş Kanunu md.17/2'de süreli fesih bildiriminde, tarafların uyması gereken asgari fesih bildirim sürelerine yer verilmiştir. Buna göre asgari fesih bildirim süreleri;
a) İşi 6 aydan az sürmüş olan işçi için, 2 hafta,
b) İşi 6 aydan 1,5 yıla kadar sürmüş olan işçi için, 4 hafta,
c) İşi 1,5 yıldan 3 yıla kadar sürmüş olan işçi için, 6 hafta,
d) İşi 3 yıldan fazla sürmüş işçi için, 8 haftadır.
Söz konusu bu fesih bildirim süreleri, bildirimin diğer tarafa ulaşmasından itibaren işlemeye başlar. Söz konusu bu süreler asgari olup, sözleşme ile artırılabilir (İş Kanunu md.17/3). Taraflar iş sözleşmesinde yahut toplu iş sözleşmesinde asgari fesih bildirim sürelerinden daha az süre belirlemiş ise, kanundaki süreler uygulanır.
Bildirim süresine ait ücretin peşin ödeme yoluyla feshi:
İş Kanunu md.17/5 hükmüne göre işveren fesih bildirim sürelerine uymak yerine söz konusu bu sürelere denk gelen ücreti işçiye peşin ödemek suretiyle iş sözleşmesini feshedebilir. Bu duruma peşin ödeme yoluyla fesih denir. Bu hak yalnızca işverene tanınmış bir hak olup, işçi tarafından kullanılamaz. Fesih bildirim sürelerine uyulmaksızın işverenini peşin ödeme suretiyle feshinde, ücret hesaplaması, İş Kanunu md.17/7 gereğince işçinin son brüt ücreti üzerinden yapılır.
Fesih bildirim sürelerine uyulmamasının yaptırımı nedir?
Tarafların asgari fesih bildirim sürelerine uymaksızın iş sözleşmesini sona erdirmesi halinde bunun yaptırımı sözleşmeyi fesheden tarafın diğer tarafa ihbar tazminatı ödemesidir. Söz konusu ihbar tazminatının miktarı bildirim süresine ilişkin ücret tutarıdır ve brüt ücret üzerinden hesaplanır (İş Kanunu md.17/4).
İhbar tazminatı alacaklarında zamanaşımı ne zaman işlemeye başlar?
İhbar tazminatı alacaklarında zamanaşımı, iş sözleşmesinin feshi tarihinden itibaren işlemeye başlar.
İhbar tazminatı alacaklarında zamanaşımı süresi kaç yıldır?
İhbar tazminatı alacaklarında zamanaşımı süresi İş Kanunu ek md. 3/1-b gereğince 5 yıldır.
Söz konusu bu düzenleme 25.10.2017 tarihinde yürürlüğe girmiştir. İş Kanunu geçici md. 8'e göre 5 yıllık zamanaşımı süre 25.10.2017 tarihinden sonra feshedilen iş sözleşmeleri bakımından uygulanacaktır. 25.10.2017 tarihinden önce feshedilen iş sözleşmeleri bakımından zamanaşımı süresi ise 10 yıl olarak uygulanmaktadır.
İhbar tazminatı alacaklarına uygulanan faiz türü nedir? Faiz ne zaman işlemeye başlar?
İhbar tazminatı alacaklarına %9 olan yasal faiz oranı uygulanmaktadır. Faiz uygulanabilmesi için ise diğer tarafın temerrüte düşürülmesi gerekmektedir. Buna göre fesih bildirim süresine uymaksızın iş sözleşmesi fesheden tarafın temerrüte düşürülebilmesi ve bununda rahatlıkla ispatlanabilmesi için noter aracılığıyla ihtarname çekilmelidir. Böylelikle ihbar tazminatı borçlusu temerrüte düşürülmüş olacak ve faiz temerrüt tarihinden itibaren işlemeye başlayacaktır. Eğer ihbar tazminatı borçlusu, dava öncesinde temerrüte düşürülmemiş ise bu durumda ihbar tazminatı alacağına uygulanacak olan faiz, dava tarihinden itibaren işlemeye başlar.
Yazar: Av. Enes Rafet BAŞGÖZE
Comments